Geen licht zonder duisternis
Een uitspraak die je op heel verschillende manieren kunt interpreteren: letterlijk, metaforisch, spiritueel, poëtisch. Ook voor wie nooit zijn werk in het echt heeft gezien zal Vermeer’s reputatie als ‘Meester van het Licht’ waarschijnlijk bekend zijn. Voor mij is het een soort licht die de verstilling van het moment benadrukt en daarmee de schoonheid – en de tragiek – van de vluchtigheid van ons bestaan. Ik wil me niet direct religieus uitdrukken maar dat mensen (makers én toeschouwers) bovenzinnelijke ervaringen kunnen hebben door kunst lijkt me onmiskenbaar.
Mijn besluit om Caravaggio te citeren was aan de ene kant een knipoog naar de waarde die ik hecht aan (kunst)educatie, en aan de andere kant wees het ook op iets waar ik me in toenemende mate bewuster van word, namelijk, dat ik een nogal reactieve kunstenaar ben. Als ik terugkijk op wat ik heb gedaan, ondernomen en uitgeprobeerd op creatief vlak, dan is hét doorlopende thema dat het altijd een reactie was op iets anders. Hiermee bedoel ik dat vaak een bestaand kunstwerk, of iets anders dat ik bewonder, mijn stilistische vertrekpunt vormt. Stap een is bijna zonder uitzondering het kopiëren, en daardoor aandachtig bestuderen, van hetgeen me op dat moment intrigeert.
Een vraag die zeker jonge mensen me regelmatig stellen is ‘Hoe kun je zo leren bouwen?’ Steevast geef ik dan het volgende antwoord, ‘Ik heb het meeste geleerd door dingen na te maken. LEGO is best duur en ik had niet altijd het geld om de grote sets te kopen die ik wel wou hebben. Dus probeerde ik het na te bouwen, niet met een handleiding, maar alleen met een afbeelding. Op die manier moest ik zelf oplossingen vinden en daarmee ontdekte ik dingen die ik anders nooit had kunnen bedenken.’
Dat ‘in de huid kruipen van’ heeft me altijd uitermate gefascineerd, misschien omdat je voor enige tijd verkeert ‘in de psyche van’. Zeker bij materiaal dat zich goed laat bewerken, zoals bijvoorbeeld potlood, pen, verf of klei, kun je bijna contact maken met de belevingswereld van de maker. In de manier hoe snel of traag er met het materiaal is gewerkt, hoe pasteus of summier, of hoe een moeilijkheid uit de weg is gegaan. Alle onzekerheden, toevalstreffers maar ook de volledige bravoure en virtuositeit is als een soort tijdscapsule vastgelegd.
Misschien voedt dit wel mijn fascinatie om die processen te vertalen in een materiaal dat zich helemaal niet laat bewerken behalve in één opzicht: die van ordening. Ik ben overtuigd van de potentie die schuilt in de werken die ik heb gemaakt voor de serie The Mastercopies. Werken die allemaal zijn gebaseerd op geschilderde zelfportretten van Oude Meesters. Waarom? Omdat het voor de niet kunstzinnige leek eenvoudiger is (maar niet per definitie makkelijk) om de procesvertaling in LEGO te ‘volgen’ dan in het oorspronkelijke materiaal. Uiteraard hoop ik dat je je vervolgens uitgenodigd voelt om dit te vergelijken met het originele werk en misschien iets te ontdekken dat daarvoor nog verborgen lag.
Voeg daar tot slot aan toe dat er geen handleiding, software of andere technische vertaling aan te pas kwam bij mijn eigen proces, en dan eindig je met iets dat op een vertrouwde manier dicht ligt bij het origineel en tegelijkertijd op zichzelf staat.
WIL JE MEER WETEN?